Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Otwocku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 sierpnia 2018 r.

Sąd Rejonowy w Otwocku – III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący: SSR Paweł Witan

Protokolant: Magdalena Miętus

po rozpoznaniu w dniu 7 sierpnia 2018 r. w Otwocku

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniego T. M. reprezentowanego przez przedstawiciela ustawowego R. M.

przeciwko E. B.

o alimenty

1.  zasądza od E. B. na rzecz syna T. M. ur. (...) w O. alimenty w kwocie po 600 (sześćset) złotych miesięcznie, płatne do rąk ojca małoletniego R. M. do 10-tego dnia każdego miesiąca z góry wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, począwszy od dnia 26 kwietnia 2018 r.

2.  zasądza od E. B. na rzecz syna T. M. ur. (...) w O. tytułem alimentów za okres od 1 lutego 2018 r. do 25 kwietnia 2018 r. kwotę 100 (sto) zł, płatną do rąk ojca małoletniego R. M. wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty,

2. w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3. wyrokowi w pkt 1 i 2 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności,

4. nieuiszczone koszty sądowe przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt III RC 116/18

UZASADNIENIE

R. M. - przedstawiciel ustawowy małoletniego T. M. pozwem z dnia 26 kwietnia 2018 roku wniósł o zasądzenie alimentów na rzecz małoletniego powoda od pozwanej – matki małoletniego E. B. w kwocie po 900 zł miesięcznie, począwszy od 1 lutego 2018 r. (pozew k. 1-4 akt).

Pozwana E. B. w odpowiedzi na pozew uznała powództwo do kwoty po 300 zł miesięcznie na dziecko, zaś w pozostałym zakresie wniosła o oddalenie powództwa (odpowiedź na pozew k. 42 akt).

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci dowodu z przesłuchania stron (przedstawiciela ustawowego małoletniego powoda - k. 147-148 i k 155-155v, 157 oraz pozwanej – k. 155v-157), złożonych przez strony dokumentów (k. 5-25, 45-95, 105-146, 150-154) i akt sprawy III RC 49/14, I. N. 513/17 i I. O. 31/18) Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni T. M. jest synem E. B. i R. M. (d. akt urodzenia małoletniego k. 5 akt). Na mocy postanowienia tut. Sądu z dnia 21 marca 2018 roku w sprawie sygn. III Nsm 513/17, którym to Sąd zatwierdził ugodę mediacyjną zawartą pomiędzy R. M. i E. B. w przedmiocie miejsca pobytu małoletniego T. M., miejscem pobytu małoletniego T. M. jest miejsce zamieszkania jego ojca R. M., a E. B. ma prawo do bardzo szerokich kontaktów z synem (obejmujących praktycznie połowę czasu zarówno w roku w szkolnym jak i w wakacje) (d. akta III Nsm 513/17).

Obecnie R. M. zamieszkuje wraz ze swoim synem w wynajmowanym mieszkaniu położonym w O. przy ul. (...). W niedługim czasie planuje przeprowadzkę do zakupionego domu w P., lecz dom ten wymaga jeszcze remontu. Na koszty utrzymania mieszkania położonego przy ul. (...) w O. składają się: opłata za najem lokalu mieszkalnego w wysokości 1150 zł miesięcznie plus opłaty za media w kwocie ok. 300 zł miesięcznie. Małoletni T. M. ma obecnie niespełna 8 lat i uczęszcza do szkoły podstawowej. Na wyżywienie dla małoletniego powoda R. M. potrzebuje ok. 400 zł miesięcznie (a nadto małoletni je obiady w szkole, których koszt wynosi ok 60 zł miesięcznie), na odzież ok. 100 zł miesięcznie, a na środki czystości i higieniczne ok. 60 zł miesięcznie. Wyprawka małoletniego do szkoły kosztowała R. M. ok. 500 zł (na rok), zaś ubezpieczenie – 100 zł na rok. Małoletni uczęszcza również na zajęcia z piłki nożnej – ich koszt to 140 zł miesięcznie oraz zajęcia z języka angielskiego – ich koszt to 100 zł miesięcznie (R. M. posiada zadłużenie z tytułu nauki przez syna języka angielskiego za miesiące kwiecień, maj i czerwiec). T. M. cierpi ponadto na alergię oraz ma problemy ze wzrokiem. Małoletni nie korzysta obecnie z usług prywatnej opieki medycznej, a jego ewentualne leczenie odbywa się w ramach świadczeń gwarantowanych przez NFZ. Koszt stałych lekarstw przyjmowanych przez powoda to kwota miesięcznie ok. 10 zł. Nadto na plasterki do zaklejania oka małoletniego powoda potrzeba ok. 45 zł miesięcznie, zaś na okulary – ok. 900 zł rocznie (d. zeznania R. M. k. 147-148, 155-155v akt, umowa najmu lokalu mieszkalnego k. 8 akt, zaświadczanie k. 11, dowód wpłaty k. 12, potwierdzenie przelewu k. 13,15, zaświadczenie lekarskie k. 20-23, faktura k. 25).

R. M. (l. 53) jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, aktualnie otrzymuje z tego tytułu rentę wraz z deputatem na zakup węgla w wysokości łącznie ok. 2000 zł netto miesięcznie. Z tytułu podziału majątku w 2017 r. otrzymał kwotę ok. 119 tys. złotych, za co zakupił nieruchomość położoną w P. o pow. ok. 390 m2 wraz z domem o pow. 55m2 (koszt zakupu wyniósł 103 tys. zł), dzięki czemu w najbliższej przyszłości będzie mógł zrezygnować z najmu mieszkania w O.. R. M. jest także właścicielem niesprawnego samochodu marki C. (...) oraz zakupionego w 2017 r. za 16 800 zł samochodu marki O. (...). W lutym i lipcu 2018 r. R. M. zaciągnął kredyt przeznaczony na remont zakupionego domu w P. w wysokości łącznie ok. 54.000 zł. W przeszłości R. M. posiadał również środki z tytułu sprzedaży działki w B. w kwocie ok. 42 tys. złotych. Środki te R. M. w przeszłości w znacznej mierze przeznaczył na pożyczkę dla siostrzeńca P. P., który aktualnie zwraca mu powyższe środki (d. zeznania R. M. k. 147-148, k. 155-155v akt, decyzja ZUS k. 7, wydruk z rachunku bankowego k. 115-146, 150-153).

E. B. (l. 36) w chwili obecnej zatrudniona jest na stanowisku sprzedawcy w piekarnio – cukierni (...) z miesięcznym wynagrodzeniem w kwocie ok. 2200 zł netto. Obecnie zamieszkuje w O.. Na koszty utrzymania jej gospodarstwa domowego składają się: czynsz w kwocie 1050 zł miesięcznie (wynajmowane przez pozwaną mieszkanie jest dwupokojowe), opłata za gaz w sezonie grzewczym - ok. 200 zł miesięcznie, poza sezonem – ok. 70 zł miesięcznie, opłata za energię elektryczną – 80 – 90 zł miesięcznie, a także opłata za telefon i Internet – ok. 90 zł miesięcznie. Na wyżywienie pozwana przeznacza kwotę ok. 350 zł miesięcznie, na zakup odzieży potrzebuje ok. 100 zł miesięcznie, na zakup środków czystości ok. 70-80 zł miesięcznie, zaś na zakup leków ok. 70 zł (d. przesłuchanie pozwanej k. 155v-157, akta III Nsm 513/17).

Pozwana ma liczne zobowiązania finansowe – w 2014 r. zaciągnęła kredyt w wysokości ok. 55 000 zł (częściowo przeznaczyła go na bieżące życie, jednakże w znacznej mierze przeznaczyła go na sfinansowanie pożyczki dla cioci J. P.) – obecna rata tego kredytu wynosi 1050 zł miesięcznie (przy czym J. P. zwraca pozwanej pożyczone wcześniej pieniądze). Nadto pozwana korzysta z licznych pożyczek tzw. „chwilówek” (d. przesłuchanie pozwanej k. 155v-157, wydruk z rachunku bankowego k. 45-79).

E. B. systematycznie, 3 razy w tygodniu, wyprowadza na spacery psa sąsiadki, przy czym czyni to w ramach pomocy sąsiedzkiej (nie otrzymuje za powyższe wynagrodzenia). Pozostaje ona aktualnie w związku emocjonalnym z mężczyzną, który ma własne mieszkanie, jednakże czasami nocuje także u pozwanej (d. przesłuchanie pozwanej k. 155v-157).

Pozwana do końca roku szkolnego 2017/2018 utrzymywała regularny kontakt z synem – w dni, w które zgodnie z ugodą mediacyjną miała prawo do kontaktów z synem, odbierała go ze szkoły, jednakże z uwagi na postawę małoletniego, który z reguły nie chciał zostać u niej na noc, po kolacji przyprowadzała T. M. do ojca (w okresie marzec – czerwiec małoletni nocował u matki jedynie raz – dwa razy w miesiącu, nie chciał również przebywać u matki w weekendy). Przez okres wakacji małoletni cały czas przebywa z ojcem, albowiem odmówił udania się do matki (zgodnie z ugodą mediacyjną połowę wakacji winien spędzić z matką). W przeszłości (do kwietnia włącznie 2018 r.) E. B. przynosiła małoletniemu ubrania i żywność, do maja 2018 r. zwracała również R. M. pieniądze za obiady małoletniego w szkole (d. przesłuchanie przedstawiciela ustawowego powoda k. 147-148, 166, przesłuchanie pozwanej k. 155v-157).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, który co do zasady uznał za wiarygodny. W szczególności Sąd za wiarygodne uznał zgromadzone w sprawie dokumenty, albowiem ich prawdziwość nie była kwestionowana przez żadną ze stron, z tym, że jeśli chodzi o paragony, Sąd uznał, iż samodzielnie stanowią one jedynie dowód tego, iż dane rzeczy zostały zakupione, jednakże nie stanowią one dowodu tego, zaspokojeniu czyich potrzeb powyższe rzeczy służyły.

Sąd odmówił także waloru wiarygodności zeznaniom R. M. w zakresie, w jakim wynika z nich, że na wyżywienie dla małoletniego syna (nie licząc obiadów w szkole) potrzebuje ok. 400-500 zł miesięcznie, zaś na odzież 150 zł miesięcznie, albowiem w ocenie Sądu (mając na uwadze doświadczenie życiowe, a także fakt, iż małoletni je obiady w szkole, a ponadto po szkole dość często był zabierany przez pozwaną) powyższe kwoty należy uznać za zawyżone, zaś usprawiedliwione wydatki R. M. na wyżywienia dla powoda to ok. 400 zł miesięcznie, zaś na odzież – ok. 100 zł miesięcznie.

Sąd nie dał również wiary zeznaniom R. M., jakoby za czerwiec 2018 r. nie otrzymał świadczenia 500+ (albowiem odmienny wniosek płynie z analizy przedstawionych przez R. M. wydruków z rachunku bankowego), a także, jakoby okulary, które w 2017 r. E. B. zakupiła dla syna, znajdowały się obecnie u niej (w tym zakresie, mając również na uwadze dane płynące z akt sprawy I. N. 513/17, Sąd dał bowiem wiarę pozwanej, że okulary te zostały zniszczone). Sąd odmówił przymiotu wiarygodności zeznaniom R. M. także w części, w jakiej wynika z nich, że nie wie, ile pieniędzy pożyczył siostrzeńcowi – mając na uwadze fakt, iż R. M. jest osobą niezamożną, liczącą się z wydawanymi pieniędzmi, w świetle doświadczenia życiowego nie sposób uznać, iż nie wie, jaką dokładnie kwotę pożyczył siostrzeńcowi (zwłaszcza, iż z zeznań R. M. wynika, że była to dla niego znaczna kwota).

Sąd nie dał również wiary zeznaniom ojca powoda w zakresie, w jakim wynika z nich, że pozwana otrzymuje 15 zł za godzinę z tytułu wyprowadzania psa sąsiadki, albowiem E. B. zdecydowanie zaprzeczyła, jakoby taki fakt miał miejsce, zaś z zeznań R. M. wynika, że nie był on naocznym świadkiem przekazywania pieniędzy pozwanej, a o poziomie wynagrodzenia wie od swojego syna (którego wiarygodność, mając na uwadze jego wiek, jest w ocenie Sądu w tym zakresie wątpliwa).

Sąd odmówił także waloru wiarygodności zeznaniom R. M., jakoby miał 700 zł zadłużenia z tytułu opłat za naukę przez powoda języka angielskiego, albowiem w dalszej części swych zeznań R. M. sprecyzował, iż zaległości w opłatach za naukę w/w języka dotyczą miesięcy kwiecień – czerwiec (mając na uwadze, że koszt tej nauki wynosił 100 zł za miesiąc, w/w zaległości wynoszą więc w sumie 300 zł).

Sąd nie dał również wiary zeznaniom E. B. w zakresie, w jakim wynika z nich, że J. P. wspiera ją pożyczając jej znaczne kwoty pieniędzy, albowiem w dalszej części swych zeznań pozwana przyznała, iż wcześniej sama pożyczyła J. P. pieniądze, które ta teraz oddaje.

Sąd odmówił także waloru wiarygodności zeznaniom pozwanej w zakresie, w jakim wynika z nich, że na odzież dla siebie potrzebuje ona ok. 150 zł miesięcznie, albowiem w ocenie Sądu (mając na uwadze doświadczenie życiowe) powyższą kwotę należy uznać za zawyżoną, zaś usprawiedliwione wydatki E. B. na odzież to ok. 100 zł miesięcznie.

W pozostałym zakresie Sąd zeznaniom R. M. i E. B. dał wiarę.

Sąd zważył co następuje:

W myśl art. 133 § 1 kro rodzice obowiązani są doświadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Obowiązek alimentacyjny każdego z rodziców względem dziecka istnieje niezależnie od tego, czy pochodzi ono z małżeństwa, czy też jest dzieckiem pozamałżeńskim.

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, iż powód nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Sama pozwana nie kwestionowała zresztą tego, iż ciąży na niej obowiązek alimentacyjny wobec dziecka, a sporny był jedynie zakres tego obowiązku.

Zgodnie z treścią art. 135 § 1 kro, zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie i wychowanie.

Zgodnie z utrwalonymi w doktrynie poglądami przez usprawiedliwione potrzeby rozumieć należy te potrzeby, które zapewniają uprawnionemu prawidłowy rozwój fizyczny, duchowy, możliwości zdobywania wiedzy i kwalifikacji zawodowych. Potrzeby te dotyczącą zarówno środków utrzymania, jak również środków wychowania. Dostarczenie uprawnionemu środków utrzymania to przede wszystkim zapewnienie mu mieszkania, wyżywienia, ubrania czy opieki w leczeniu. Zaspokojenie potrzeb w zakresie wychowania obejmuje oprócz środków finansowych, także osobistą troskę o rozwój fizyczny i umysłowy oraz przygotowanie do samodzielnego utrzymania się uprawnionego. W doktrynie podkreśla się jednocześnie, że pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od różnych okoliczności natury społecznej i gospodarczej w których osoba uprawniona znajduje się. Zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle można określić potrzeby życiowe, materialne i intelektualne uprawnionego (uzasadnienie do tezy IV uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86). Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można też odrywać od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, przy czym w doktrynie przyjmuje się, że dziecko ma prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, którzy obowiązani są podzielić się z nimi nawet małymi dochodami.

Na usprawiedliwione koszty utrzymania powoda składają się niewątpliwie koszty zapewnienia mu odpowiednich warunków zamieszkania, koszty wyżywienia, ubrania, środków higienicznych, a także koszty leczenia, rozrywek, jak również koszty edukacji. Mając na uwadze ustalony w toku postępowania stan faktyczny w ocenie Sądu koszty te wynoszą ok. 1200 zł miesięcznie (przy czym w ocenie Sądu aktualnie do usprawiedliwionych kosztów utrzymania małoletniego powoda nie można zaliczyć kosztów wynajęcia mieszkania przez R. M. – powyższe mieszkanie ojciec powoda wynajmował bowiem również w czasie, gdy miejsce pobytu małoletniego było przy matce; do usprawiedliwionych kosztów utrzymania powoda można natomiast zaliczyć połowę kosztów mediów ponoszonych przez R. M.).

W ocenie Sądu, biorąc po uwagę wiek (36 lat), zawód, a także aktualne zarobki pozwanej, jak również fakt, iż obecnie bezrobocie jest bardzo niskie, zaś pozwana zamieszkuje na terenie szeroko rozumianej aglomeracji (...), gdzie zarobki co do zasady są wyższe niż innych częściach kraju, uznać należy, iż możliwości zarobkowe pozwanej, rozumiane jako środki pieniężne, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności, stosownie do swych sił umysłowych i fizycznych (tak np. uchwała pełnego składu (...) – Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, nr 4, poz. 42, wyrok SN z dnia 22 czerwca 2007 r., II UK 229/06, LEX nr 422753), przekraczają jej aktualne dochody i wynoszą ok. 2400 zł netto miesięcznie (w ocenie Sądu, mając na uwadze fakt, iż E. B. znajduje czas na systematyczną bezpłatną pomoc dla sąsiadki, uznać należy, iż posiada ona pewne możliwości dorobienia poza podstawowym miejscem pracy).

Mając zaś na uwadze okoliczność, iż R. M. jest całkowicie niezdolny do pracy, jego możliwości zarobkowe wyczerpują się w osiąganych obecnie przez niego dochodach z renty i wynoszą ok. 2000 zł netto miesięcznie.

W tej sytuacji, mając na uwadze usprawiedliwione potrzeby T. M. oraz możliwości majątkowe i zarobkowe jego rodziców, jak również fakt, iż to przede wszystkim na R. M. spoczywa ciężar opieki nad synem, zasadnym jest w ocenie Sądu obciążenie pozwanej obowiązkiem łożenia na rzecz małoletniego powoda tytułem alimentów kwoty po 600 złotych miesięcznie, resztę kosztów utrzymania powoda winien ponieść natomiast jego ojciec.

Zdaniem Sądu powyższa kwota nie obciąża nadmiernie pozwanej (nie przekracza jej możliwości zarobkowych i majątkowych, stanowiących górną granicę świadczeń alimentacyjnych), biorąc pod uwagę, iż winna ona podzielić się z niepełnoletnim dzieckiem nawet bardzo skromnymi dochodami (a ustalona kwota stanowi 25 % możliwości zarobkowych pozwanej), jak również uwzględniwszy okoliczność, że wykazywane przez pozwaną zobowiązania kredytowe nie mogą wyprzedzać obowiązków alimentacyjnych (tak np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 26 czerwca 2014 r. sygn. I ACz 1119/14). Nadto E. B. ma możliwość zmniejszenia ponoszonych przez siebie kosztów poprzez wynajęcie mniejszego i tańszego mieszkania.

Z kolei kwota alimentów żądana przez ojca małoletniego, tj. 900 zł miesięcznie, zdaniem Sądu nie uwzględnia konieczności ponoszenia także przez R. M. odpowiedniej dla jego dochodów części kosztów utrzymania małoletniego powoda oraz nie uwzględnia faktu, iż w roku szkolnym, w związku z pobytem małoletniego po szkole w niektóre dni u matki, również pozwana ponosiła część kosztów utrzymania powoda (związaną chociażby z zapewnieniem małoletniemu w tym czasie żywności, czy też z zużyciem przez małoletniego mediów). Nadto kwota alimentów żądana w pozwie przekracza możliwości zarobkowe pozwanej.

Co do żądania zasądzenia alimentów za okres przed wniesieniem powództwa (tj. za okres od 1 lutego 2018 r. do 25 kwietnia 2018 r.), wskazać należy, iż zgodnie z art. 137 § 2 kro „Niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty sąd uwzględnia zasądzając odpowiednią sumę pieniężną. W uzasadnionych wypadkach sąd może rozłożyć zasądzone świadczenie na raty”, a nadto jak podkreśla się w orzecznictwie, domaganie się alimentów za czas przeszły może być uzasadnione tylko wówczas, "gdy pozostały niezaspokojone potrzeby lub zobowiązania zaciągnięte przez uprawnionego względem osoby trzeciej na pokrycie tychże kosztów" (tak uchwała Sądu Najwyższego z 28.9.1949 r., C 389/49, OSN 1951, Nr 3, poz. 60). Mając na uwadze, iż ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż jedynym pozostałym zaległym zobowiązaniem związanym z zaspokajaniem potrzeb powoda w okresie 1 luty 2018 r. – 25 kwietnia 2018 r. jest nieuiszczona opłata za naukę języka angielskiego w kwietniu 2018 r. w kwocie 100 zł, zasadnym jest zasądzenie od E. B. na rzecz T. M. za okres od 01 lutego 2018 roku do 25 kwietnia 2018 roku tytułem alimentów kwoty w wysokości 100 zł.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd zasądził od E. B. na rzecz T. M. alimenty w kwocie po 600 zł miesięcznie, płatne, począwszy od 26 kwietnia 2018 r. (a więc od dnia wniesienia powództwa), do rąk ojca małoletniego do 10 tego dnia każdego miesiąca z góry wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek rat, oraz Sąd zasądził od E. B. na rzecz T. M. tytułem alimentów za okres od 01 lutego 2018 roku do 25 kwietnia 2018 roku kwotę 100 zł, płatną do rąk ojca małoletniego powoda wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 26 kwietnia 2018 roku do dnia zapłaty, zaś w pozostałym zakresie Sąd powództwo oddalił.

O nieuiszczonych kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 102 kpc, zaś o rygorze natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 333 § 1 pkt. 1 kpc.