Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Otwocku

UZASADNIENIE

M. P. (1) reprezentująca małoletnich: P. D. (1) i W. D. pozwem z dnia 3 listopada 2017 roku wniosła o zasądzenie alimentów na rzecz małoletnich powodów od pozwanego - ojca dzieci P. D. (2) w kwocie po 1000 zł miesięcznie (pozew k. 1-2 akt).

Pozwany w odpowiedzi na pozew oraz na rozprawie w dniu 14 lutego 2018 r. uznał powództwo do kwoty po 250 zł miesięcznie na dziecko, zaś w pozostałym zakresie wniósł o oddalenie powództwa (odpowiedź na pozew k. 1-5, stanowisko pozwanego na rozprawie k. 84).

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci dowodu z przesłuchania stron (przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów - k. 72-72 oraz pozwanego – k. 73 – 74) oraz załączonych przez strony dokumentów (k. 3-6, 8, 10-22, 32-39, 57-71, 76-81), Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

P. D. (1) i W. D. są dziećmi M. P. (1) i P. D. (2) (d. akt urodzenia k. 3-4 akt).

Obecnie M. P. (1) (l. 41 lat) zamieszkuje wraz ze swoimi dziećmi w swoim mieszkaniu położonym w O. o pow. 56m2. Na koszty utrzymania wspólnego gospodarstwa domowego składają się: opłata za czynsz, dopłaty za wodę i ogrzewanie (przy czym w ostatnim roku, jeśli chodzi o rozliczenie wody, to wystąpiła nadpłata), opłata za prąd, gaz oraz opłata za Internet. W sumie koszt utrzymania w/w lokalu wynosi ok. 800 zł miesięcznie. W powyższym lokalu zamieszkują obecnie na stałe 3 osoby, przy czym zdarza się jednak, że na weekendy przyjeżdża jeszcze dodatkowo aktualny partner M. P. (1), zatem koszt utrzymania lokalu przypadający na jednego małoletniego powoda to kwota ok. 250 zł miesięcznie (d. przesłuchanie M. P. – k. 72-73).

Małoletnia P. D. (1) ma obecnie 10 lat i uczęszcza do V klasy szkoły podstawowej. Na wyżywienie dla małoletniej powódki potrzeba ok. 400 zł miesięcznie, na odzież ok. 80 zł miesięcznie, na wydatki związane z uczęszczaniem do szkoły (dodatkowe podręczniki, przybory szkolne, wycieczki, wyjazdy do kina) ok. 100 zł miesięcznie (ok. 1200 zł rocznie), a na środki kosmetyczne ok. 25 zł miesięcznie. Małoletnia uczęszcza również na taniec nowoczesny – jego koszt to 58 zł miesięcznie. Nadto usprawiedliwiony koszt zaspokojenia potrzeb powódki w zakresie rozrywki to ok. 60 zł miesięcznie, a w zakresie wyjazdów wypoczynkowych – ok. 125 zł miesięcznie (1500 zł rocznie). Usprawiedliwiony koszt leczenia małoletniej (w tym leczenia dentystycznego) to zaś ok. 1000 zł rocznie (d. przesłuchanie M. P. – k. 72-73).

Małoletni W. D. ma obecnie 8 lat i uczęszcza do III klasy szkoły podstawowej. Na wyżywienie dla małoletniego powoda potrzeba ok. 400 zł miesięcznie, na odzież ok. 80 zł miesięcznie, na wydatki związane z uczęszczaniem do szkoły (dodatkowe podręczniki, przybory szkolne, wycieczki, wyjazdy do kina) ok. 85 zł miesięcznie (ok. 1000 zł rocznie), a na środki kosmetyczne ok. 25 zł miesięcznie. Małoletni uczęszcza również na basen – jego koszt to 80 zł miesięcznie oraz na zajęcia z piłki nożnej (w I semestrze (do końca grudnia) ich koszt wynosi 20 zł, zaś później ich koszt to 80 zł miesięcznie). Nadto usprawiedliwiony koszt zaspokojenia potrzeb powoda w zakresie rozrywki to ok. 60 zł miesięcznie, a w zakresie wyjazdów wypoczynkowych – ok. 125 zł miesięcznie (1500 zł rocznie). Usprawiedliwiony koszt leczenia małoletniego (w tym leczenia dentystycznego) to zaś ok. 600 zł rocznie (małoletni większość zębów ma leczonych na NFZ) (d. przesłuchanie M. P. – k. 72-73).

M. P. (1) ma obecnie 41 lat, aktualnie jest zatrudniona w firmie (...) w charakterze pracownika biurowego (zajmuje się prowadzeniem fanpage firmy oraz realizacją zamówień internetowych) i zarabia 2600 zł netto miesięcznie. W 2016 r. jej przychód brutto wyniósł 36 446 zł. M. P. (1) jest aktualnie właścicielką mieszkania o pow. 56m2 poł. w O.. Posiada również ok. 8000 zł oszczędności (d. przesłuchanie M. P. – k. 72-73, zaświadczenie o zarobkach k. 81, deklaracja PIT k. 76-80).

Pozwany P. D. (2) ma 54 lata, jego wyuczony zawód to krawiec. Pozwany mieszka w O. w domu rodzinnym wraz ze swoim ojcem i jego żoną. Koszt utrzymania mieszkania użytkowanego przez pozwanego to 400 zł miesięcznie w okresie letnim i 700 zł miesięcznie w okresie zimowym. Pozwany na swoje wyżywienie potrzebuje ok. 300 zł miesięcznie, zaś na leki (cierpi na nadciśnienie, arytmie, ma problemy z poziomem cukru) ok. 80-100 zł miesięcznie. Ubrań P. D. (2) nie kupuje już od dłuższego czasu (d. przesłuchanie P. D. (2) k. 73-74).

Pozwany od lat 80 - tych XX wieku prowadził działalność gospodarczą – posiadał zakład krawiecki. We wrześniu 2016 r. z uwagi na niewywiązanie się przez kontrahentów z wcześniejszych ustaleń pozwany w praktyce zbankrutował, zwolnił pracowników (ostatnio zatrudniał 15 osób) i musiał zamknąć zakład. Aktualnie jest on właścicielem działek rolnych w G. o pow. ok. 0,5 ha oraz nieruchomości w M., na której posadowiony jest zakład krawiecki, jednakże na powyższych nieruchomościach została ustanowiona hipoteka przez ZUS (pozwany ma w ZUS i US ponad 0,5 mln zaległości z tytułu nieuiszczonych składek i podatków) (d. przesłuchanie pozwanego k. 73-74, zawiadomienia k. 32-33, upomnienie k. 38).

W czerwcu 2017 r. pozwany oficjalnie zawiesił prowadzoną działalność gospodarczą i zarejestrował się jako osoba bezrobotna (d. informacja z (...) k. 8, decyzja k. 34, terminarz zgłoszeń k. 36).

W grudniu 2017 r. pozwany zatrudnił się na 0,5 etatu w charakterze listonosza z wynagrodzeniem miesięcznym w kwocie 1125 zł brutto, przy czym jednak pod koniec stycznia 2018 r. wypowiedział powyższą umowę, albowiem uznał, że z otrzymywanego wynagrodzenia nie jest w stanie się utrzymać (d. przesłuchanie pozwanego k. 73-74, umowa o pracę k. 68-69, rozwiązanie umowy o pracę k. 71).

Pozwany w sierpniu 2016 r. zobowiązał się dobrowolnie do łożenia tytułem alimentów kwoty po 500 zł na dziecko. Kwotę tę łożył do listopada 2017 r. włącznie (przy czym już w październiku zapłacił powyższą kwotę w ratach i z opóźnieniem). Począwszy od grudnia 2017 r. pozwany płaci tytułem alimentów kwotę po 250 zł miesięcznie na dziecko (d. przesłuchanie stron k. 72-74).

Po zamknięciu zakładu krawieckiego pozwany łożył alimenty z sum, jakie udało mu się uzyskać od swoich dłużników (posiada on jeszcze ok. 200 000 zł wierzytelności, przy czym aktualnie nie jest on w stanie tych sum wyegzekwować (dłużnicy znajdują się m.in. w Grecji i w Rosji)) i ze sprzedaży maszyny krawieckiej (d. przesłuchanie pozwanego k. 73-74).

P. D. (2) jest zaangażowanym ojcem, bierze on aktywny udział w życiu dzieci. Aktualnie prawie codziennie widzi się z córką (po zajęciach szkolnych przychodzi ona do mieszkania pozwanego, skąd jest odbierana przez matkę po zakończeniu przez nią pracy), z synem z kolei spędza niedziele. Nadto zanim pozwany rozpoczął pracę w charakterze listonosza trzykrotnie w tygodniu zawoził syna na zajęcia szkolne (pozwany korzystał w tym celu z samochodu brata) (d. przesłuchanie pozwanego k. 73-74)

Sąd dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Sąd uznał za wiarygodne wszystkie dokumenty przedstawione przez strony i załączone do akt sprawy. Sąd dał również wiarę zeznaniom stron, albowiem były one spójne i zbieżne z przedstawionymi przez strony dokumentami. W szczególności Sąd dał wiarę zeznaniom M. P. (1), że jej dzieci oprócz wyjazdów w okresie ferii wyjeżdżają również (z nią i z jej partnerem) w okresie wakacji (cały koszt tego wyjazdu to w sumie ok. 6000 zł), tym niemniej Sąd uznał, iż mając na uwadze stosunkowo niewielkie dochody rodziców małoletnich powodów usprawiedliwiony (w rozumieniu art. 135 § 1 kro) koszt zaspokojenia potrzeb powodów w zakresie wyjazdów wypoczynkowych zamyka się w kwocie 1500 zł rocznie na dziecko.

Sąd zważył co następuje:

W myśl art. 133 § 1 kro rodzice obowiązani są doświadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Obowiązek alimentacyjny każdego z rodziców względem dziecka istnieje niezależnie od tego, czy pochodzi ono z małżeństwa, czy też jest dzieckiem pozamałżeńskim.

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, iż powodowie nie są w stanie utrzymać się samodzielnie. Sam pozwany nie kwestionował zresztą tego, iż ciąży na nim obowiązek alimentacyjny wobec dzieci, a sporny był jedynie zakres tego obowiązku.

Zgodnie z treścią art. 135 § 1 kro, zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie i wychowanie.

Zgodnie z utrwalonymi w doktrynie poglądami przez usprawiedliwione potrzeby rozumieć należy te potrzeby, które zapewniają uprawnionemu prawidłowy rozwój fizyczny, duchowy, możliwości zdobywania wiedzy i kwalifikacji zawodowych. Potrzeby te dotyczącą zarówno środków utrzymania, jak również środków wychowania. Dostarczenie uprawnionemu środków utrzymania to przede wszystkim zapewnienie mu mieszkania, wyżywienia, ubrania czy opieki w leczeniu. Zaspokojenie potrzeb w zakresie wychowania obejmuje oprócz środków finansowych, także osobistą troskę o rozwój fizyczny i umysłowy oraz przygotowanie do samodzielnego utrzymania się uprawnionego. W doktrynie podkreśla się jednocześnie, że pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od różnych okoliczności natury społecznej i gospodarczej w których osoba uprawniona znajduje się. Zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle można określić potrzeby życiowe, materialne i intelektualne uprawnionego (uzasadnienie do tezy IV uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86). Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można też odrywać od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, przy czym w doktrynie przyjmuje się, że dziecko ma prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, którzy obowiązani są podzielić się z nimi nawet małymi dochodami.

Na usprawiedliwione wydatki powodów składają się niewątpliwie koszty zapewnienia im odpowiednich warunków zamieszkania, koszty wyżywienia powodów, ubrania, a także koszty leczenia, rozrywek, jak również koszty edukacji. Mając na uwadze ustalony w toku postępowania stan faktyczny w ocenie Sądu koszty te wynoszą ok. 1200 zł miesięcznie (przy czym w ocenie Sądu aktualnie do usprawiedliwionych kosztów utrzymania małoletnich powodów nie można zaliczyć kosztów prywatnych zajęć z języka angielskiego, na które chciałaby wysłać swoje dzieci M. P. (1) – przedstawicielka ustawowa małoletnich powodów nie wykazała bowiem, że powodowie nie radzą sobie w szkole z nauką w/w języka, tak, iż potrzebne są im stosowne korepetycje).

W ocenie Sądu, biorąc po uwagę wiek, wykształcenie, a także doświadczenie zawodowe pozwanego, jak również osiągane przez niego w przeszłości dochody, uznać należy, iż możliwości zarobkowe pozwanego, rozumiane jako środki pieniężne, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności, stosownie do swych sił umysłowych i fizycznych (tak np. uchwała pełnego składu (...) – Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, nr 4, poz. 42, wyrok SN z dnia 22 czerwca 2007 r., II UK 229/06, LEX nr 422753), przekraczają pensje minimalną i wynoszą obecnie ok 1800- 2000 zł netto miesięcznie. Sąd miał tu na względzie z jednej strony fakt, iż pozwany nie jest już osobą młodą oraz posiada jedynie wykształcenie zawodowe (a nadto osoby wykonujące zawód, który pozwany posiada, nie są aktualnie szczególnie poszukiwane przez pracodawców), z drugiej zaś strony fakt, iż sytuacja na rynku pracy jest aktualnie bardzo dobra (szczególnie w W. i w okolicach), tak, iż przy odpowiednim zaangażowaniu w poszukiwanie pracy pozwany jest w stanie znaleźć zatrudnienie.

Możliwości zarobkowe matki małoletnich powodów aktualnie są natomiast w ocenie Sądu wyższe od możliwości pozwanego - mając na wiek, uwadze wykształcenie i dotychczasowe doświadczenie zawodowe M. P. (1), należy uznać, iż jej możliwości zarobkowe wyczerpują się w osiąganych przez nią aktualnie dochodach z pracy i wynoszą ok. 2600 zł netto miesięcznie.

W tej sytuacji, mając na uwadze usprawiedliwione potrzeby P. D. (1) i W. D. oraz możliwości majątkowe i zarobkowe ich rodziców, jak również fakt, iż pozwany jest bardzo zaangażowanym ojcem, biorącym czynny udział w opiece nad dziećmi, zasadnym jest w ocenie Sądu obciążenie pozwanego obowiązkiem łożenia na rzecz małoletnich powodów tytułem alimentów kwoty po 400 złotych miesięcznie na każdego z powodów, resztę kosztów utrzymania powoda winna ponieść natomiast ich matka.

Zdaniem Sądu powyższa kwota nie obciąża nadmiernie pozwanego (nie przekracza jego możliwości zarobkowych i majątkowych, stanowiących górną granicę świadczeń alimentacyjnych), biorąc pod uwagę, iż winien on podzielić się z niepełnoletnimi dziećmi nawet bardzo skromnymi dochodami.

Z kolei kwota żądana przez matkę małoletnich, tj. 1000 zł miesięcznie, zdaniem Sądu nie uwzględnia aktualnej sytuacji finansowej pozwanego i jego obecnych możliwości zarobkowych i majątkowych. Niewątpliwie w przeszłości (gdy prowadzona przez niego firma dobrze prosperowała) pozwany był w stanie łożyć dużo większe sumy na swoje dzieci, następnie jednak (z powodu niewywiązania się przez kontrahentów z wcześniejszych ustaleń) zmuszony był on zamknąć prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą, a nadto pozostały mu do uiszczenia bardzo duże kwoty wobec ZUS i Urzędu Skarbowego. Aktualnie sytuacja finansowa pozwanego jest więc trudna, tym bardziej, iż pozwany nie jest już osobą młodą, zaś jego doświadczenie zawodowe ogranicza się do prowadzenia przez 30 lat zakładu krawieckiego.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd zasądził od P. D. (2) na rzecz jego dzieci: W. D. i P. D. (1) alimenty w kwocie po 400 zł miesięcznie na każdego z powodów, płatne, począwszy od 3 listopada 2017 r. (a więc od dnia wniesienia powództwa), do rąk matki małoletnich do 10 tego dnia każdego miesiąca z góry wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek rat, zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

Mając na uwadze trudną sytuację finansową P. D. (2), Sąd (w pkt. 4 wyroku), na podstawie art. 102 kpc, nie obciążył pozwanego kosztami procesu (przy czym w pkt. 5 wyroku omyłkowo znalazło się również wskazanie, że sąd koszty procesu wzajemnie znosi).

O nieuiszczonych kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 102 kpc, zaś o rygorze natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 333 § 1 pkt. 1 kpc.